Op 23 januari 1579 werd de Unie van Utrecht gesloten. De Unie van Utrecht is een overeenkomst tussen de noordelijke gewesten en enkele steden, als reactie op de Unie van Atrecht.
Een van de vertegenwoordigers van Utrecht die de Unie van Utrecht in januari 1579 ondertekenden, was Adriaen van Zuylen, deken van het kapittel van Sint Jan. Adriaen van Zuylen woonde in het huis op claustraal erf V.
Unie van Utrecht 1579
De Unie van Utrecht 1579 wordt ook wel Nadere Unie genoemd, aangezien sprake is van een nadere uitwerking van de bepalingen die op 29 november 1576 werden vastgelegd in de Pacificatie van Gent. Kern is de afspraak dat de bondgenoten elkaar zullen bijstaan in de verdediging tegen buitenlandse heren en landen, maar wel autonoom blijven.
Het ontwerp was opgesteld door Floris Thin, pensionaris van Utrecht, eigenaar van Drift 21. In het ontwerpverdrag werden daarna nog diverse belangrijke wijzigingen aangebracht.
De Unie van Utrecht bestaat uit 26 artikelen. De tekst van het verdrag, in hedendaags Nederlands, is opgenomen in De geboortepapieren van Nederland (2014).
Kapittelzaal Domkerk
De Unie van Utrecht werd gesloten in de grote kapittelzaal van de Utrechtse Domkerk. Deze zaal dateert van 1462. Tegenwoordig dient de kapittelzaal als aula van het Academiegebouw, in de hoek van het Domplein naast de Domkerk.
Het Academiegebouw zelf is van veel latere datum. Het Academiegebouw, dat is ontworpen door de architect Eugen Gugel (1832-1905) en F.J. Nieuwenhuis (1848-1919) directeur van de Utrechtse gemeentewerken, was een cadeau van de burgers en provincie van Utrecht voor het 250-jarig bestaan van de universiteit in 1886. Door een conflict over de keuze van het ontwerp ging de bouw pas in 1891 van start.
Ondertekenaars van de Unie van Utrecht
De Unie van Utrecht werd ondertekend door vertegenwoordigers van Gelre en Zutphen, Holland, Zeeland, Utrecht en de Ommelanden (gebieden rond de stad Groningen).
De vertegenwoordigers van Utrecht die de overeenkomst ondertekenden waren:
- Ausonius van Galama, vice-deken van de Dom
- Willem Taets van Amerongen, deken van Oudmunster
- Jacobus Verhaer, vice-deken van Sint Pieter
- Adriaen van Zuylen, deken van Sint Jan
- Lambertus van den Burch, kanunnik van Sint Marie
- Reinhart [Reynier] van Aeswyn, heer van Brakel, vertegenwoordiger van de ridderschap
- Bartholomeus van den Wael, vertegenwoordiger van de ridderschap
- Frederik Wteneng, vertegenwoordiger van de ridderschap
- Niclaes van Zulen [Niclaes van Zuylen van Drakenborch], schout
- Aernt Dircksz van Leyden, burgemeester van Utrecht
- Lubbert van Cleeff, burgemeester van Utrecht
Voor wie moeite heeft om de namen te lezen, dit is de handtekening van Adriaen van Zuylen, deken van het kapittel van Sint Jan:
Maarten van Rossem vertelt over de Unie van Utrecht
Meer weten over de totstandkoming van de Unie van Utrecht 1579? Bekijk dan deze aflevering van de serie “Van Rossem Vertelt”. Maarten van Rossem gaat op zoek naar het antwoord op de vraag waarom er nauwelijks zichtbare verwijzingen te vinden zijn van dit misschien wel belangrijkste document uit onze geschiedenis.
Tot slot
Na het sluiten van de Unie sloten tal van andere steden en gebieden zich hierbij aan. In 1581 werd in ‘s-Gravenhage het Plakkaat van Verlatinghe opgesteld. In het Plakkaat van Verlatinghe werd Filips II als heer afgezworen.
Bronnen
- C. Huijsen, G. Waling, De geboortepapieren van Nederland, 2014.
- P.J. van Winter, Bijdragen en Mededeelingen van het Historisch Genootschap. Deel 64. Kemink en Zoon, Utrecht 1943.
- Persbericht Nationaal Archief.
- Nationaal Archief, Den Haag, Raad van State, nummer toegang 1.01.19, inventarisnummer 2623 (NA).
- Stukken 1578-1579, Het Utrechts Archief.
Gepubliceerd: 23-01-2015 door Caroline Pelser. Laatst geactualiseerd op 17-09-2023.
