Op 5 oktober wordt jaarlijks wereldwijd de Dag van de Leraar (World Teachers’ Day) gevierd. De Dag van de Leraar is een dag waarop alle leerkrachten in het zonnetje worden gezet. Bovendien worden tal van activiteiten voor leraren georganiseerd.
Terwijl het Janskerkhof in Utrecht tegenwoordig gedomineerd wordt door het Hoger Onderwijs (Universiteit Utrecht en HKU), waren er in het verleden rond het Janskerkhof juist veel middelbare scholen en andersoortig onderwijs gevestigd.
Scholen rond het Janskerkhof
Inventarisatie van alle locaties waar onderwijs is verzorgd, leidt tot de volgende lijst, die vermoedelijk nog niet compleet is:
Openbaar onderwijs en Bijzonder onderwijs
- Op Janskerkhof 4 en 4-a was van 1880/1884 tot 1932 het Utrechts Stedelijk Gymnasium (USG) gevestigd. Het pand werd in 1880 aan de Minrebroederstraat gebouwd met een uitgang op het Janskerkhof, en in 1884 aan de kant van het Janskerkhof uitgebreid. Het witte gebouwtje werd bewoond door de conciërge en zijn gezin. In 1932 verhuisde het USG naar de Homeruslaan. Van 1843 tot 1880 zat het USG op Minrebroederstraat 5.
- Op Janskerkhof 15A (dat toen nog de voordeur aan de kant van de Boothstraat had, met als adres Boothstraat 2) was van 1900 tot 1932 het Christelijk Gymnasium Utrecht gevestigd. In januari 1932 verhuisde het CGU naar de Diaconessenstraat.
- Het pand Janskerkhof 17-17a werd in 1886/1888 als school gebouwd. Aanvankelijk bevatte het pand ook de woning van het schoolhoofd, maar deze woning werd wegens ruimtegebrek al snel verbouwd tot klaslokalen. De school, die werd gebouwd als “school der 3e soort”, heeft diverse onderwijsontwikkelingen doorgemaakt. In 1975 is de school, die toen de Willem de Zwijgerschool heette, naar de Wittevrouwenkade verhuisd.
- Janskerkhof 24 heeft in 1922 kort als hulpgebouw voor het Sint-Bonifacius Lyceum gediend.
Speciaal onderwijs
- Janskerkhof 18 is van 1956 tot 1963 het tijdelijk onderkomen van de toen pas opgerichte Mytylschool geweest. Het pand was vanaf het begin te klein. In de tuin stonden daarom bijgebouwen. Na het vertrek van de Mytylschool is het pand in gebruik genomen door de Academie voor expressie in woord en gebaar (tegenwoordig HKU).
Overig
- In het voormalige huis Janskerkhof 1a werd in 1860 een “school voor jonge jufvrouwen” gevestigd. Vermoedelijk kregen de juffrouwen naailes; er zat al een naaiatelier.
- Op Janskerkhof 9 (oud) heeft in de negentiende eeuw een kostschool gezeten.
- Op claustraal erf III was begin negentiende eeuw de kostschool van George Bijrde gevestigd.
- In 1827 werd geadverteerd voor een “Institut d’Éducation pour des Jeunes Demoiselles” op Drift 6. Het instituut werd geleid door de dochters van George Bijrde.
- Op Boothstraat 8 is van 1866 tot 1920 een particuliere bewaarschool gevestigd geweest.
- Op Boothstraat 14 heeft in de negentiende eeuw een Bijzondere School gezeten. In 1931 werd hier een modevakschool gestart.
Foto docenten ter gelegenheid van Dag van de Leraar
Gelet op al deze scholen moeten er in het verleden veel leerkrachten aan het Janskerkhof hebben gewerkt. In de beeldbank van Het Utrechts Archief is van enkele leraren nog een foto te vinden. Ter ere van de Dag van de Leraar heb ik gekozen voor een groepsportret van de leraren van het Stedelijk Gymnasium (USG), uit 1904 (HUA, catalogusnr. 105942). In dat jaar bestond de school 430 jaar. Het 86e lustrum zal de aanleiding voor de foto zijn geweest. Ik neem tenminste aan dat er tijdens reguliere lerarenvergaderingen geen wijn op tafel stond. Het Stedelijk Gymnasium had in 1904 kennelijk nog geen vrouwelijke leerkrachten.
Op de foto zijn blijkens het bijschrift van Het Utrechts Archief afgebeeld, zittend van links naar rechts: L. Alma (oude talen), dr. P. Groeneboom (oude talen), dr. A. Rutgers (wiskunde), dr. N.J. Singels (rector), C. Dijxhoorn (oude talen), D.J. Janssen (natuurlijke historie en wiskunde), H.F.J. Nolthenius (oude talen), J.J. van Noorle Jansen (geschiedenis en aardrijkskunde), G.R. Deelman (Duits), J.J. Couvée (scheikunde), dr. J.J.G. Vürtheim (conrector), F. Albers (Nederlands), dr. J. Hartelust (oude talen), dr. J. Robbers (wis- en natuurkunde). Staande links: M.G. van Neck (Engels) en rechts: dr. W.A.F. Bannier (geschiedenis en aardrijkskunde).
Wie waren deze docenten:
- Franz Albers (1855-1930) was leraar Nederlands van 1883-1921.
- Laurens Alma (1872-1966) was leraar oude talen van 1897-1913.
- Willem Adrianus Floris Bannier (1868-1951) was leraar geschiedenis en aardrijkskunde van 1901-1933.
- Jan Jacobus Couvee (1848-1904) was leraar scheikunde van 1898-1904.
- Geertruidus Reiswijk Deelman (1855-1936) was leraar Duits van 1893-1915.
- Cornelis Dijxhoorn (1839-1917) was leraar oude talen van 1866-1903.
- Petrus Groeneboom (1874-1963) was leraar oude talen van 1899-1906.
- Jan Hartelust (1854-1938) was leraar oude talen van 1888-1909 en conrector van 1909-1910.
- Duco Joachemus Janssen (1849-1921) was leraar natuurlijke historie en wiskunde van 1879-1914.
- Meindert Gerardus van Neck (1859-1945) was leraar Engels van 1901-1923.
- Hugo Frederik Johan Nolthenius (1848-1929) was leraar oude talen van 1880-1916.
- Jacob Jan van Noorle Jansen (1867-1929) was leraar geschiedenis en aardrijkskunde van 1894-1926.
- Jacob Robbers (1849-1909) was leraar wis- en natuurkunde van 1879-1909.
- Abram Rutgers (1842-1917) was leraar wiskunde van 1882-1907.
- Nicolaas Jan Singels (1857-1931) was leraar oude talen van 1883-1918, conrector van 1897-1918 en rector van 1902-1918.
- Julius Johan Gerardus Vürtheim (1869-1928), conrector, heeft de school vermoedelijk in 1910 verlaten. In dat jaar werd hij rector van het Gymnasium Erasmianum in Rotterdam.
Gepubliceerd: 05-10-2015 door Caroline Pelser. Laatst geactualiseerd op 06-04-2022.
