Het graf van de Nederlandse predikant, dichter en schrijver Nicolaas Beets, alias Hildebrand, op de Algemene begraafplaats Soestbergen te Utrecht is gerestaureerd.
De restauratie van het graf van Nicolaas Beets is gefinancierd uit het Cultuurfonds op Naam Perzik van Onsterfelijkheid, opgericht door het Prins Bernhard Cultuurfonds en de Koninklijke Boekverkopersbond.
Hildebrand
Perzik van Onsterfelijkheid heeft het graf van Nicolaas Beets op de Algemene Begraafplaats Soestbergen gerestaureerd zijnde een “schrijversgraf”. In het persbericht wordt daarom alleen de rol van Beets als auteur belicht.
De auteur Nicolaas Beets (1814-1903) is als schrijver vooral bekend onder het pseudoniem ‘Hildebrand’. Tijdens zijn studietijd in Leiden schreef hij het werk Camera Obscura, dat in 1839 verscheen en direct na publicatie populair was.
In het boek, dat vele malen herdrukt is, hekelt Hildebrand alle geledingen van de maatschappij van zijn tijd. Klassiek geworden zijn verhalen als ‘Een onaangenaam mensch in den Haarlemmerhout’ en ‘De familie Stastok’. Hij oogstte veel lof met de bundel maar ontving ook kritiek waaronder van criticus Potgieter die zijn realisme niet kon waarderen, aldus het persbericht.
Nicolaas Beets
Nicolaas Beets’ eigenlijke functie was predikant. Hij startte zijn loopbaan als predikant in Heemstede. Op 11 juni 1854 werd Nicolaas Beets als predikant in Utrecht bevestigd. Van augustus 1854 tot aan zijn overlijden in 1903 woonde Nicolaas Beets op Boothstraat 6 Utrecht. Beets werkte als predikant in de Utrechtse wijk Lauwerecht.
In 1874 werd Beets bovendien als hoogleraar kerkgeschiedenis aan de Universiteit Utrecht benoemd.
Daarnaast schreef Nicolaas Beets veel gedichten. Over zijn huis in de Boothstraat publiceerde hij twee gedichten, het gedicht Nieuwe Woning en het gedicht Mijn Hof.
Nicolaas Beets zette zich sterk in voor het welzijn van de Utrechtse burgerij. Ook was Beets lid van het Utrechtse comité van de Nederlandsche maatschappij ter bevordering van de afschaffing der slavernij. In 1856 hield hij een lezing getiteld ‘De bevrijding der slaven’ in het Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen in Utrecht, het huidige Utrechts conservatorium op de Mariaplaats.
Begrafenis Nicolaas Beets
Op 17 maart 1903 werd Nicolaas Beets, vanuit zijn woonhuis Boothstraat 6, begraven op Algemene begraafplaats Soestbergen in Utrecht (Het nieuws van den dag: kleine courant, 18 maart 1903, p. 13, Delpher).
De begrafenisstoet verliet rond half twaalf het sterfhuis in de Boothstraat, aldus het krantenbericht. Op de kist lagen, volgens de wens van de familie, geen bloemen.
De lijkwagen werd gevolgd door zestien rijtuigen. In het eerste rijtuig zat Carel Theodoor Baron van Boetzelaer van Sandwijk, als vertegenwoordiger van de Koningin. Daarna volgden zes koetsen met familieleden en ten slotte de curatoren van de Universiteit Utrecht, hoogleraren en het kerkbestuur.
De universiteit had ten teken van rouw de colleges afgelast. De studentensociëteit PHRM had de faculteitsvlag met rouwwimpel halfstok uitgestoken.
De stoet reed langs het Janskerkhof, de Drift, Nieuwegracht, Oudegracht, achter de Twijnstraat naar de Algemene Begraafplaats Soestbergen. Daar wachtte een grote menigte belangstellenden de stoet af.
Bij de begrafenis waren ook aanwezig de voorzitters van de Eerste en Tweede Kamer, de ministers Melvil van Lynden en De Marez Oyens, leden van Gedeputeerde Staten en het dagelijks bestuur van de gemeente Utrecht. Ter vertegenwoordiging van Koningin-Moeder Emma was haar kamerheer, Jhr. Pauw van Wieldrecht aanwezig.
Bij de teraardebestelling lag op de kist een krans van palmbladeren en groene takken, met de linten van de Koningin, die zich, zo schrijft de krant, ook aan het verzoek van de familie “geen bloemen” had gehouden.
Er werd gesproken door Dr. A.W. Bronsveld, Prof. Van der Wijck en Prof. Baljon. Daarna werd door alle aanwezigen gezamenlijk gezang 130 gezongen. Een zoon van Beets dankte daarna voor de eer aan zijn vader bewezen.
Gedenksteen Nicolaas Beets op Boothstraat 6
Op 5 november 1903 werd aan de gevel van Boothstraat 6 een gedenksteen bevestigd. Op de steen staat de tekst: “NICOLAAS BEETS woonde hier van 4 Augustus 1854 tot 13 Maart 1903”.
De gedenksteen voor Nicolaas Beets werd geschonken door mr. H.J.H. (Hendrik Johan Herman) baron van Boetzelaer van Oosterhout (1850-1924), die in Amersfoort woonde.
Baron van Boetzelaer van Oosterhout was de toenmalige eigenaar van Boothstraat 6. Hij was de jongste broer van Carel Theodoor van Boetzelaer van Sandwijk.
De gedenksteen was ontworpen door architect L.W.R. Schütz uit Zeist.
De onthulling geschiedde in stilte en zonder plechtigheid, maar werd in alle kranten besproken (zie o.m. Leeuwarder Courant, 06-11-1903, p. 2, Delpher; Nieuwe Tilburgsche Courant 06-11-1903, p. 3, Delpher).
Graf Nicolaas Beets
Het graf van Nicolaas Beets op Algemene Begraafplaats Soestbergen bestaat uit twee stenen. Op de linker steen staat de tekst: “GOD IS MIJN LICHT”. Op de rechter steen staat de tekst: “SALVS MEA CHRISTVS”.
Het graf was nodig aan restauratie toe. Op een foto uit 2010, gevonden op Wikipedia, is te zien dat het graf erg verwaarloosd was.
Perzik van Onsterfelijkheid
De naam van het fonds dat de restauratie gefinancierd heeft, Perzik van Onsterfelijkheid, verwijst naar de titel van de gelijknamige roman van Jan Wolkers (1925-2007).
Doel van het fonds is het behoud, herstel en de instandhouding van graven, meer in het bijzonder grafmonumenten en -tekens van Nederlandse schrijvers. Auteursgraven hebben een grote cultuurhistorische waarde. Ze vormen, naast boeken, een tastbare erfenis van de Nederlandse literatuurgeschiedenis.
De Koninklijke Boekverkopersbond, de brancheorganisatie van de boekhandel, stortte in 2008 eenmalig € 75.000 in het fonds. Het Prins Bernard Cultuurfonds heeft dit bedrag verdubbeld. Geïnteresseerden kunnen aan dit fonds schenken.
Het graf van Nicolaas Beets is het zesde graf, dat met steun uit het fonds Perzik van Onsterfelijkheid is gerestaureerd. In september 2015 werd op de Oude Begraafplaats in Katwijk aan Zee het gerestaureerde graf van de schrijver Johannes Kneppelhout (1814-1885), ook bekend onder zijn pseudoniem Klikspaan, gepresenteerd.
Bronnen
- Website Prins Bernard Cultuurfonds, nieuwsbericht 31 augustus 2016.
Gepubliceerd: 07-09-2016 door Caroline Pelser. Laatst geactualiseerd op 12-01-2019.
