Het kerkgebouw op het perceel Boothstraat 7 Utrecht werd in 1899 gebouwd door de Utrechtse architect Albertus Nijland (1830-1908). Opdrachtgever voor de bouw was de Nederlandse Protestantenbond. Tegenwoordig wordt de kerk gebruikt door de Hope Church Utrecht en De Zalen van Zeven (voorheen Zaalverhuur7).
Het gebouw staat op grond die in de middeleeuwen bij claustraal erf V hoorde. In 1897 werd het perceel te koop aangeboden door nabestaanden van de eigenaresse van het voormalige huis Janskerkhof 14.
Gemeentelijk monument
Het kerkgebouw is een gemeentelijk monument (monument nr. 3440947). De toelichting daarop luidt als volgt:
“Kerkgebouw, gebouwd in 1899 in opdracht van de Nederlandse Protestantenbond. Het kerkgebouw bevat het rechthoekige pand aan de straatzijde – met daarin een kosterswoning, zalen en een verbindingsgang – en de rechthoekige kerkzaal er achter tegenaan. Het pand aan de straatzijde bestaat uit twee bouwlagen en een kap met plat en vier schilden met steekkap. De voorgevel is symmetrisch en is vijf traveeën breed. Het gebouw is in schoon metselwerk opgetrokken, maar de middelste travee is witgeschilderd. Deze bevat de entree in een pilasterstelling met een rondboog en eindigt in een topgevel. Het zwik van de rondboog heeft een graffito-versiering. De vensters hebben houten 6-ruitsschuiframen. Het interieur van de gepleisterde kerkzaal heeft langs drie wanden galerijen. Deze worden geschoord door in classicistische trant uitgevoerde gietijzeren kolommen. Boven de galerijen is een vlak plafond. De rest van het plafond is een boogplafond. In de lange zijden en in de oostgevel bevinden zich hoge rondboogvensters met gekleurd glas. Het orgel, gebouwd door J. de Koff & Zn (1910), bevindt zich sinds 1948 tegen de oostgevel, waar zich tot 1996 ook de houten kansel bevond. De kansel is gesloopt. Het kerkgebouw is thans in gebruik als kerkgebouw voor de Volle Evangelische Gemeente. Het kerkgebouw is van architectonisch belang vanwege de opvallende vormgeving van de voorgevel en van het interieur van de kerkzaal.”
Cultuurhistorisch onderzoek
Studenten van de Hogeschool Utrecht hebben enkele jaren geleden cultuurhistorisch onderzoek naar het kerkgebouw gedaan (zie link onder ‘Bronnen’). Volgens dit onderzoek bevindt zich het orgel van J. de Koff en Zn. nog in de kerkzaal. De kansel is echter in 1996 gesloopt.
Nederlandsche Protestanten Bond
Boothstraat 7 Utrecht werd gebouwd in opdracht van het bestuur van de afdeling Utrecht van de Nederlandsche Protestanten Bond. De Nederlandsche Protestanten Bond, Nu Vrijzinnigen Nederland (VN), was opgericht in 1870 door Cornelis Willem Opzoomer, Cornelis Petrus Tiele en anderen.
In Het Nieuws van den Dag van 15 november 1898, p. 12 (Delpher) wordt bericht dat de afdeling Utrecht van de Nederlandsche Protestanten Bond met algemene stemmen had besloten om het bestuur te machtigen om op een in de Boothstraat Utrecht aangekochte terrein een kerkgebouw met woning voor de conciërge op te richten.
Op de situatietekening uit 1898 is te zien dat het perceel van Boothstraat 7 aan de zuidkant wordt belend door het perceel Boothstraat 5; aan de noordkant door Boothstraat 9-9a en aan de achterzijde loopt tot het perceel Drift 6, waar toentertijd het Belastingkantoor was gevestigd. In de noordoosthoek wordt het perceel Boothstraat 7 belend door het binnenterrein van de Boothstraat, met het voormalige huis Boothstraat 11. Op de situatietekening uit juli 1899 heeft de inspecteur van het bouwen de Voorstraat en het Janskerkhof verwisseld.
Ingebruikneming Boothstraat 7 Utrecht
Volgens Het Nieuws van den Dag van 29 november 1899, p. 15 (Delpher) hoopte de afdeling Utrecht van de Nederlandsche Protestanten Bond haar gebouw, dat aan de Boothstraat werd opgetrokken, in het begin van februari 1900 in gebruik te kunnen nemen.
Die datum werd niet gehaald. Het gebouw Boothstraat 7 Utrecht werd op 23 september 1900 plechtig ingewijd (Nieuws van den Dag, 19 september 1900, p. 10, Delpher).
Zalen van Boothstraat 7 Utrecht
Volgens het krantenbericht bevatte het gebouw “eene groote zaal voor godsdienstoefeningen en lezingen, en kleine lokalen voor godsdienstonderwijs, vergaderingen en kleine bijeenkomsten”. In het voorgebouw bevond zich een woning voor de conciërge.
Volgens een bericht in Het Nieuws van den Dag van 25 september 1900, p. 10 (Delpher) zag de kerkzaal
“er zeer gezellig uit: in het benedengedeelte stoelen en langs de wanden banken, terwijl een ruime trap voert naar een flinke gaanderij. Getemperd licht valt door geschilderde ramen. Het spreekgestoelte bereikt men door een dubbele trap en is als een hoogstaande katheder ingericht; daarvoor staat het orgel.”
Woning in voorgebouw Boothstraat 7
Volgens het Bevolkingsregister 1900-1910 Wijk 1, deel 2-3 (blz. 460) hebben in de woning in het voorgebouw van Boothstraat 7 niet alleen conciërges met hun gezin gewoond / ingeschreven gestaan, maar onder anderen ook studenten en varensgezellen.
In 1925 sloot het bestuur van de afdeling Utrecht van de Nederlandsche Protestantenbond een overeenkomst met de Nederlandsch Israelietische Gemeente (N.I.G.) voor het gebruik door de N.I.G. van de kerkzaal in het Bondsgebouw, Boothstraat 7 Utrecht, voor het houden van godsdienstige bijeenkomsten.
Verkoop kerkgebouw
In 1929 werd op een bijzondere ledenvergadering van de Protestantenbond besloten om het Bondsgebouw op Boothstraat 7 Utrecht af te stoten en hiervoor in de plaats het Leeuwenbergh Gasthuis van de gemeente te huren (Het Vaderland, 26 september 1929, p. 7, Delpher).
Gereformeerde Gemeente Utrecht
Boothstraat 7 Utrecht werd gekocht door de Gereformeerde Gemeente Utrecht (De Banier: staatkundig gereformeerd dagblad, 27 oktober 1930, p. 5, Delpher).
In 1966 kocht de Gereformeerde Gemeente de Westerkerk aan de Catharijnekade.
Vrije Evangelische Gemeente Utrecht
Boothstraat 7 werd verkocht aan de Vrije Evangelische Gemeente Utrecht. Op 20 maart 1967 werd het gebouw ingewijd als kerkgebouw van de Vrije Evangelische Gemeente.
(In 2017 werd de Vrije Evangelische Gemeente Utrecht opgeheven.)
Volle Evangelie Gemeente Utrecht-Centrum
In 1994 werd Boothstraat 7 verkocht aan de Volle Evangelie Gemeente Utrecht-Centrum.
Huidige bestemming Boothstraat 7 Utrecht
Hope Church Utrecht
Het kerkgebouw Boothstraat 7 Utrecht wordt tegenwoordig gebruikt door de Hope Church Utrecht.
De Zalen van Zeven
Daarnaast worden de zalen verhuurd als vergaderruimte door De Zalen van Zeven (voorheen zaalverhuur7 Utrecht).
Bronnen
- Archief van de Vrije Evangelische Gemeente Utrecht, 1929-2017 (HUA).
- Kelly, HOMESS Restauratie & Herbestemming, Praktijkopdracht Boothstraat 7.
Voormalig huis op perceel Boothstraat 7 Utrecht
Het perceel Boothstraat 7 Utrecht maakte in de middeleeuwen deel uit van claustraal erf V. Claustraal erf V was het breedste perceel aan de noordkant van het Janskerkhof.
Claustraal erf V bestreek in breedte de huidige percelen Janskerkhof 14 en Janskerkhof 15. Het perceel liep van het Janskerkhof tot aan de Voorstraat.
Claustraal erf V
Op claustraal erf V stonden twee huizen, een groot huis en een klein huis. Vermoedelijk stond het grote huis ter hoogte van het perceel Boothstraat 7.
In 1659 werd de Boothstraat aangelegd. De toenmalige eigenaar, Gerard van Reede van Drakestein, liet zijn huis gedeeltelijk afbreken voor de aanleg van de straat. Op een prent uit 1841, gemaakt naar een opmetingstekening door D. van Groenou uit december 1658, lijkt te kunnen worden opgemaakt dat de zuidwand van het huis op dezelfde hoogte stond als de kelderkamers van het huis op claustraal erf IV (HUA, catalogusnr. 31624).
Het huis op claustraal erf V werd in de Franse tijd afgebroken (Van der Monde 1841, p. 192). In de volkstelling van 1824 staan wel nog de wijknummers H 606 en H 607 vermeld, maar die adressen zijn onbewoond. Het terrein was blijkens de OAT 1832 (Hisgis) eigendom van Laurent Theodore Nepveu, bewoner van Janskerkhof 14.
Tekeningen Anthony Grolman
Na het afbreken van het huis bleef het perceel onbebouwd, op een lange muur langs de rooilijn na. Van deze muur aan de oostzijde van de Boothstraat werden eind negentiende eeuw twee tekeningen gemaakt door Anthony Grolman. Grolman maakte de eerste tekening in 1892 (HUA, catalogusnr. 39463) en de tweede in 1897 (HUA, catalogusnr. 30677).
De op deze pagina getoonde tekening, uit 1897, heeft als opschrift: “De Boothstraat te Utrecht. / Anth. Grolman fec 27 Dec. 1897.” Anthony Grolman maakte deze tekening in verband met de verkoop en aanstaande bebouwing van de percelen aan de oostzijde van de Boothstraat. Het perceel bevond zich toen in de boedel van de overleden eigenaresse van Janskerkhof 14, Pauline van Heeckeren van Brandsenburg. Op 28 november 1897, vier dagen na de verkoop, had Grolman al een tekening gemaakt van het voormalige huis Janskerkhof 14 (HUA, catalogusnr. 30704).
Op de tekening van Grolman zien we, geheel links, een stukje van het huis Boothstraat 13. De poort staat ter hoogte van de nog bestaande poortweg, links van Boothstraat 9. Boven de poort hangt een bord met de naam van timmerman E.J. van Schaick. De poortweg liep richting het voormalige huis Boothstraat 11. Aan het einde van de muur staat, achter Janskerkhof 15, het stalgebouw Boothstraat 1. Dit stalgebouw heeft in de jaren zestig van de twintigste eeuw plaats gemaakt voor nieuwbouw van het USC Utrecht. De voorgevel van de stal staat tegenwoordig voor Boothstraat 2a.
Bronnen
- N. van der Monde, Het Sint Jansveld, in: Tijdschrift voor geschiedenis, oudheden en statistiek van Utrecht, 1841.
Gepubliceerd: 08-06-2012 door Caroline Pelser. Laatst geactualiseerd op 17-09-2024.