Drift 5 en Nobelstraat 1-5 Utrecht, op de zuidhoek van het Janskerkhof en de Nobelstraat, dateert van 1925. Het pand werd gebouwd na de verbreding van de Nobelstraat, waarvoor ook twee huizen aan de Drift (Drift 5 oud en Drift 7) werden afgebroken. In het winkelgedeelte van Drift 5 is MultiCopy Utrecht gevestigd.
Het winkelwoonpand Drift 5 en Nobelstraat 1-5 Utrecht is ontworpen door de architect Petrus Houtzagers (1857-1944), in de stijl van de Amsterdamse School. Het pand heeft een zogeheten mansardedak.
M. Dolfin e.a. (p. 101) beschrijven het pand als volgt: “Een in 1925 door P.J. Houtzagers ontworpen winkelwoonhuisblok, oorspronkelijk bestaande uit vijf woningen en vier winkels. Het telt drie bouwlagen, kelders en een plat dak met omgaande schilden. Bij de bouw van het complex is rekening gehouden met een, niet gerealiseerde, verbreding van de Drift.”
Filiaal Michels & Cie. Amsterdam
In februari 1927 opende op de hoek van de Nobelstraat en de Drift een filiaal van Michels & Cie., speciaal huis voor zijden en wollen stoffen, uit Amsterdam (Het Centrum, 28-01-1927, Delpher).
Tweede Wereldoorlog
Drift 5 Utrecht werd in de Tweede Wereldoorlog door de Duitse bezetter gebruikt.
Na de Tweede Wereldoorlog keerde Michels & Cie. terug. In 1951 vierde de firma Michels & Cie., hofleverancier van H.M. de koningin, zijn 50-jarig bestaan (Algemeen Handelsblad, 22-03-1951, Delpher).
A.G.B. Couture stoffen
Vanaf 1954 zat op Drift 5 Utrecht een vestiging van A.G.B. couture stoffen (zie o.a. Utrechts Nieuwsblad, 13-03-1954, p. 8; De Telegraaf, 03-06-1958, Delpher; Utrechts Nieuwsblad, 31-05-1966, p. 26).
Huidige bestemming Drift 5 Utrecht: MultiCopy Utrecht
Vanaf de jaren ’80 zit op Drift 5 Utrecht een vestiging van MultiCopy Utrecht.
Geschiedenis Drift 5 (oud)
Drift 5 Utrecht (tot 1890: Drift wijk G no. 328) werd in 1925 afgebroken, ten behoeve van een verbreding van de Nobelstraat. In de middeleeuwen stond op de hoek van de Drift met de Nobelstraat het huis Luchtensteyn. In de achttiende eeuw werd Drift 5 Klein Luchtestein genoemd.
Volgens een tekening van de immuniteit, die de situatie aan het einde van de zeventiende eeuw weergeeft, was de zuidhoek van het Janskerkhof en de Zonstraat (Nobelstraat) geen claustraal erf. Het perceel behoorde tot de percelen die door het kapittel van St. Jan aan de stad waren verkocht en in 1393, na het graven van de Drift, door de stad in erfpacht werden uitgegeven.
Huis Luchtesteyn – 15e eeuw
De naam Luchtesteyn wordt in een transcriptie van het Utrechtse Buurspraakboek een paar keer genoemd. In 1416 was Otteke van Soemeren waardin in Luchtesteyn, in 1467 Kateryn van Hoern. Of het gaat om het latere huis op dit perceel is echter niet met zekerheid te zeggen.
Luchtenstein wordt ook genoemd in een Schutsmeesters rekening van 1440, betreffende de aanleg van de Stammetsbrug. Vermoedelijk was deze rekening de oorzaak dat Nicolaas van der Monde – foutief – Janskerkhof 12 aanduidde als Huis Luchtesteyn.
Cornelia van Driebergen
In 1554 werden door de deken van het kapittel van St. Jan twee huizen getransporteerd aan Cornelia van Driebergen (†1578), Vrouwe van Heemstede, weduwe van Gherrit van Lochorst (†1548). Het ene huis, Cleyn Luchtensteyn, had als noordwaartse belending de straat lopende naar de Vuylesloot (Nobelstraat). De zuidwaartse belending van dit huis was het huis Groot Luchtesteyn. Het andere getransporteerde huis, zonder naam, stond aan de zuidzijde van Groot Luchtesteyn en had als andere belending de poortweg en uitgang van de vrouwe van Heemstede (zw).
In 1556 transporteerde Alijt Wessel van Beijerincksdr een camer aan Cornelia van Driebergen. De belending noordwaarts was de koopster, de belending zuidwaarts was Lubbert Ricoutss, nu Emmeken Hennekerck. Het oudeigen op de camer bedroeg 49 stuivers.
Vincent van Lockhorst
Cornelia van Driebergen liet de huizen na aan haar zoon Vincent van Lockhorst.
Vincent van Lockhorst overleed in 1595. Op 26 juli 1595 noteerde Arnout van Buchel: “Funera vero vidimus: Vincentii de Lockhorst, domini de Lockhorst, Eemstede et Slewyck, hominis pecuniosissimi” (Brom en Van Langeraad, p. 394).
Geertruyt van Lockhorst en Nicolaes Matenesse
Na het overlijden van Vincent van Lockhorst kwamen de huizen in handen van zijn dochter Geertruyt van Lockhorst.
Geertruyt van Lockhorst was op 24 juli 1591 (RK; huw. aant. 03-07-1591) getrouwd met Niclaes van Matenesse van Wybisma. Het echtpaar woonde in Warmond, op kasteel Oud-Teylingen.
Op 28 februari 1637 gaf hun zoon Cornelis van Matenesse die getrouwd was met Anna van den Bongard, procuratie aan Jacob van Sypenesse om de huizen (twee woningen en drie kameren) te transporteren aan Egbert van Boecop. Op 3 maart 1637 gaf ook schoonzoon Wilhelm van Schagen, echtgenoot van Anna van Matenesse, procuratie aan Jacob van Sypenesse om de huizen te transporteren.
De zuster van Jacob van Sypenesse, Catharina, werd rond die tijd de gezelschapsdame van Anna van den Bongard. Zij woonde in Warmond, op kasteel Oud-Teylingen (1640, 1644; M.J. Bok, W.A. Wijburg (†), De nakomelingen van de Utrechtse kunstschilder Jan van Scorel. Utrechtse parentelen voor 1650, deel 3, Rotterdam, 2012, p. 49).
Egbert van Boecop
Een half jaar na het transport van het huis werd de verkoopdatum in de akte gecorrigeerd.
Egbert Thoboucop (-1653) was op 29 januari 1614 getrouwd (RK) met Alith van Steenwegen.
In januari 1647 trouwde hun dochter Maria Mechtelt met de Pool Stanislaus Franciscus van Konicpoli Konicpolsky. In maart 1647 werd een procuratieakte opgesteld waaruit blijkt dat Coningspelsky, zoals zijn naam nu werd gespeld, veel schuldeisers had.
Op 16 december 1650 maakten Egbert van Boecop en Alydt van Stenwege, wonende op de Nieuwegracht over het Janskerkhof, op de zuidhoek van de Nobelstraat, in het huis Luchtensteyn, een testament. Hun kinderen Johan Theodoor, Maria Mechtelt en Barbar Agnes werden als erfgenamen aangewezen. Dochter Eva Maria, die was weggelopen met Govert Jochemss, de dienstknecht van haar vader, kreeg alleen een legitieme en trebellianieke portie. (In 1681 sloten de erven Egbert Toeboecop en Alid van Steenbergen een akkoord met Maria van Boecholt, dochter van wijlen Govert Jochumss van Boecholt en Eva Maria van Boecop.)
Op 23 april 1654 werd een schuldbekentenis ondertekend door Henrick Gysbertss Dystelman, ten behoeve van Alidt van Steenwegen, weduwe van Egbert tho Boecop, wonende aan het St. Johanskerckhof.
Alidis van Steenwegen, weduwe van Egbert van Boecop, overleed in 1657, wonende aan het Janskerkhof.
Johan Theodoor van Boecop
In 1664 (akte van huur en verhuur) waren de huizen in handen van hun zoon Johan Theodoor van Boecop. Johan Theodoor van Boecop was in 1656 getrouwd met Johanna Sophia van Uterwijck uit Kampen (procuratieakte 1665).
Maria van Royen en Johan Rothoven
Vanaf 1658 (testament) woonden Maria Philips van Royen en haar echtgenoot Johan Rothoven in het kleine huis. Johannes Rothoven en Maria van Royen, die in 1631 waren getrouwd, hadden eerder in het kleine huis op claustraal erf V gewoond.
In 1662 maakte Maria van Royen, echtgenote van Johannes Rothoven, een testament. Ook Johan Rothoven maakte een testament.
Johannes Rothoven en Maria van Royen hadden kostgangers. In 1667 had Johan Henrick Fislar genaemt Skomlar een schuld van f.702-16-0 bij Johan Rothoven, onder meer vanwege mondkost.
In maart 1669 komt Johannes Rothoven nog voor in een schuldbekentenis.
In de Oprechte Haerlemsche Courant van 22 juni 1669 (Delpher) wordt bericht over een moord gepleegd te Brussel op een edelman genaamd Koseritz, die op het Janskerkhof, bij Juffr. Rothoften, had gewoond. Deze edelman, Hans Heinrich von Koseritz, was met drie kogels om het leven gebracht (Misanders Theatrum Tragicum, p. 87, Google books).
Johannes Rothoven overleed op 29 november 1669 op het Janskerkhof, nalatende zijn huisvrouw en collaterale mondige erfgenamen. Hij had volgens het begraafboek geen vastgoed. Johannes Rothoven werd begraven in de Mariakerk.
Maria van Royen
In 1672 maakte Maria van Royen, weduwe van Johan Rothoven, haar testament, wonende in het kleine huis.
In maart 1674 had Maria van Royen een huurschuld bij Johan Theodoor van Boecop. In mei 1674 gaf Maria van Royen procuratie tot het arresteren van het traktement van baron Franckensteyn, majoor, voor f.140,- vanwege een vertering. In juli 1674 gaf Maria van Royen procuratie om een schuldregeling te treffen met de heer Fitslaer in Duitsland, vanwege een vordering van f 1.288,- voor genoten verteringen.
In augustus 1675 verklaarde Maria van Royen dat Andries Boelse omtrent anderhalf jaar in haar huis had gewoond en dat het haar niet bekend was dat hij haar dienstmeid Catharijn had bezwangerd. De 43-jarige Maria Coeck verklaarde dat zij de bewering van dienstmeid Catharijn, dat zij bezwangerd was door Andries Boelse, in twijfel trok en dat zij die twee niet, op last van wie dan ook, bij elkaar had gebracht. Maria Coeck had in het huis van Maria van Royen, weduwe van Johan van Rothoven, gediend van mei 1674 tot 24 juli 1675. In die tijd had ook Andries Boelse hier een kamer.
In november 1675 maakte Maria van Royen een testament, waarin zij haar nicht Catharina Schouten, die lange tijd bij haar in huis had gewoond, tot erfgename benoemde. Catharina was een dochter van Maychen Philips van Royen en Elbert Lambertsen Schouten. Haar ouders waren in 1632 getrouwd.
In februari 1676 had Maria van Royen bij zilversmid Johan Smout een schuld van f 84-16-0, vanwege geleverd zilverwerk en een schuld van f 130,-, vanwege een lening.
Egbertus de Leeuw en Catharina Hochepied
Op 11 november 1696 werden de huizen uit de boedel van de overleden Johan Theodoor van Boecop getransporteerd aan Egbertus de Leeuw. Een huis werd gehuurd door Pieter Ruijs (Drift 7), het andere huis (Drift 5) door de weduwe van de heer van Oudegeijn.
Egbertus de Leeuw (1634-1699) was op 27 november 1668 te Haarlem getrouwd (met attestatie van Utrecht) met Catharina Hochepied (ca. 1646-1727), dochter van Daniel Hochepied en Catharina Beck. Volgens de trouwinschrijving te Haarlem was Egbertus de Leeuw afkomstig uit Utrecht. Catharina Hochepied, jongedochter van Amsterdam, woonde in de Wijngaardstraat.
Egbertus de Leeuw was een neef van (een zoon van de broer van) Dirck de Leeuw, eigenaar van het huis Minrebroederstraat 20.
Egbert de Leeuw overleed op 22 februari 1699, nalatende zijn vrouw met onmondige kinderen. Hij werd begraven in de Jacobikerk.
Codicil
In augustus 1699 bepaalde zijn weduwe Catharina de Hochepied bij codicil dat haar dochter Catharina Cornelia de Leeuw (1669-1739) het kleine huis aan de Nieuwegracht te Utrecht (Drift 5) kreeg voor f 2.000,-.
Johan Henrick van Keysersfeld
Catharina de Hochepied verhuurde in 1712 een huis op dit perceel aan Johan Henrick van Keysersfeld, geheime raad mede plenipotentiaris van de keurvorst van Trier, die naar Utrecht kwam om de vredesonderhandelingen bij te wonen.
In haar testament van 1714 bepaalde Catharina de Hochepied dat het vruchtgebruik van de twee huizen annex aan het Janskerkhof voor haar kinderen Catharina Cornelia de Leeuw en Anthony de Leeuw (1679-?) was, zolang zij ongetrouwd bleven. Ze benoemde haar zonen Balthazar de Leeuw (1671-?), Daniel de Leeuw (1677-1737), Anthony de Leeuw (1679-1741) en Theodorus de Leeuw (1681-1744) tot voogden en executeurs.
Anthony de Leeuw trouwde in mei 1723 met Louisa Soreau, weduwe van Dionijs van de Put. Bij zijn ondertrouw in Amsterdam werd hij geassisteerd door zijn moeder Catharina de Hochepied. Het echtpaar ging op Drift 27 wonen.
In haar testament van 1727 gaf Catharina de Hochepied haar dochter Catharina Cornelia de Leeuw lijftocht aan het huis op de Nieuwegracht.
Catharina de Hochepied, weduwe van Egbertus de Leeuw, overleed op 29 september 1727, aan de Nieuwegracht op den hoeck Sonstraet.
Catharina Cornelia de Leeuw
Catharina Cornelia de Leeuw, bejaerde dogter, overleed op 14 december 1739, aen de Nieuwegragt op den hoek van de Sonnestraet. Zij werd begraven in de Jacobikerk.
Emilia de Leeuw
In 1740 werden de goederen uit de nalatenschap van Catharina de Hochepied waaraan Catharina Cornelia de Leeuw lijftocht had gescheiden. Emilia de Leeuw, weduwe van Dominicus Roosmale, kreeg Groot Lugtenburgh, zoals Drift 7 in de akte wordt genoemd, en het kleinere huis ernaast.
Ten tijde van de Liberale gifte 1748 woonde Emilia de Leeuw met vier kinderen en drie personeelsleden, onder wie Maria Lavers en Hendrika Pothuijsen, op Drift 7 (Fortuin, no. 179).
Vrouwe Emilia de Leeuw, weduwe van Dominicus Roosmale, overleed op 8 oktober 1770, op de Nieuwegraft op den hoek van de Zonstraat. Emilia de Leeuw liet vijf mondige kinderen na.
Soetje Elisabeth en Catharina Maria Anthonia Roosmale
Bij de scheiding van de geprelegateerde goederen uit de boedel van Emilia de Leeuw, in 1771, kwamen Groot Luchtesteyn en het kleinere huis ernaast in handen van haar dochters Soetje Elisabeth Roosmale en Catharina Maria Anthonia Roosmale. De gezusters woonden op Drift 7; Drift 5 werd verhuurd.
In een testament van 1773 bestemde Soetje Elisabeth Roosmale, wonende op de hoek van de Zonstraat, haar helft van de huizen voor Catharina Maria Anthonia Roosmale. Vermoedelijk deed haar zuster Catharina Maria Anthonia andersom hetzelfde.
Na het overlijden van Catharina Maria Anthonia Roosmale ontving Soetje Elisabeth Roosmale de eigendomspapieren van de helft van het huis in de Zonstraat en de helft van het huis aan de Nieuwegracht.
Soetje Elisabeth Roosmale overleed in maart 1784 op de Nieuwegracht bij de Nobelstraat, nalatende mondige erfgenamen. Zij werd begraven in de Jacobikerk.
Anthonij Windsant
Ten tijde van de verkoop van de huizen, in 1784, werd Drift 5 gehuurd door Anthonij Windsant, voor f 150,- per jaar. Zijn huurcontract liep tot nog 1 mei 1787.
Jan Carel Smissaert en Lucia Gerarda Roos
Op 22 mei 1784 werden de huizen door executeur testamentair Jan Kol uit de boedel van Soetje Elisabeth Roosmale verkocht aan Jan Carel Smissaert, raad in de vroedschap van Utrecht.
Jan Carel Smissaert (1744-1808; biografie) was in 1770 getrouwd met Lucia Gerarda Roos (1752-1829). Jan Carel Smissaert behoorde tot de patriottische leden van de Utrechtse vroedschap die in 1787 werden afgezet. Na de komst van het Pruisische leger vluchtten Jan Carel Smissaert en Lucia Gerarda Roos met de kinderen naar het buitenland. In 1790 keerde Smissaert voor de opvoeding van zijn tien kinderen terug naar Nederland (J. Rosendaal, Bataven!, diss. 2003, bijlage). Zij werden met attestatie van Brussel als lidmaat aanvaard in Harderwijk.
Maria Catharina d’Averhoult
Op 16 mei 1792 transporteerden Jan Carel Smissaert en Lucia Gerarda Roos de huizen aan Maria Catharina d’Averhoult, douairière van Joost Taets van Amerongen. Zij woonde al enige tijd op Drift 7. Haar echtgenoot Joost Taets van Amerongen, heer van Natewisch, was op 13 juni 1791 overleden, op het St. Janskerkhof, op den hoek van de Sonstraat.
Jan Anthony Taets van Amerongen
Op 28 mei 1793 schonk Maria Catharina d’Averhoult de huizen op de Drift aan haar zoon Jan Anthony Taets van Amerongen (1769-1828). Op beide huizen rustte nog een oudeigen ten behoeve van het kapittel van Sint Jan.
Willem Anthony van Voorst
Volgens de transportakte werd Drift 5 toentertijd gehuurd door Willem Anthony van Voorst (1740-1808). In 1806 kocht Van Voorst een huis aan de Nieuwegracht omtrent de Pieterstraat. Mogelijk heeft hij de huur toen overgedaan aan zijn zuster Sara Maria van Voorst.
Jan Anthony Taets van Amerongen trouwde in september 1807 te Zeist, met attestatie van Utrecht, met Jacoba Margaretha van Harscamp (-1827), weduwe van Nicolaas Pesters.
Maria Catharina d’Averhoult, douairière van Joost Taets van Amerongen, Heere van Natewisch, overleed op 26 januari 1808, op de hoek van de Zonstraat (Drift 7). Zij werd begraven in de Domkerk.
Eigendomssplitsing
Na het overlijden van zijn moeder verkocht Jan Anthony Taets van Amerongen Drift 7. Het andere huis, Drift 5 oud, bleef in handen van Jan Anthony Taets van Amerongen.
Sara Maria van Voorst
Jan Anthony Taets van Amerongen werd tijdens de volkstelling van 1813 niet in Utrecht geregistreerd. Drift 5 werd toentertijd bewoond door Sara Maria van Voorst (1751-1816) en haar bediende Maria Bijdevier.
OAT 1832
In de OAT 1832 staat Joost A. Baron Taets van Amerongen van Natewisch als eigenaar van perceel B20 (huis en erf) vermeld.
Jacoba Margaretha van Harscamp overleed op 25 augustus 1827 op het buitengoed Wulperhorst in Zeist (BS Zeist 1827 O, aktenr. 23; BS Utrecht 1827 O, aktenr. 770). Haar neef Joost Taets van Amerongen en goede vriend Otto van Romondt deden aangifte van haar overlijden.
Jan Anthony Taets van Amerongen overleed in 1828 op het adres Muntstraat G 395 (=Muntstraat 5; BS Utrecht 1828 O, aktenr. 957).
Eva Elisabeth Beeckman
Tijdens de volkstelling van 1824 (bladnr. 70) werd Drift 5 bewoond door Eva Elisabeth Beeckman (1757-1836), weduwe van Adriaan Hendrik van Schalkwijk, en haar dienstmaagd Gijsje Woudenberg.
Tijdens de volkstelling 1830 (bladnr. 320) werd Drift 5 bewoond door Eva Elisabeth van Schalkwijk-Beekman, haar zuster Anna Elisabeth Gijsberti-Beekman (1761-1850) en hun dienstmeid Jannetje Hoekman-Binneke.
Eva Elisabeth Beeckman overleed in 1836 op haar woonadres Drift wijk G no. 328 (BS Utrecht 1836 O, aktenr. 805).
Von Pfaffenrath
Tijdens de volkstelling 1840 werd Drift 5 bewoond door de officier Johan Carel Wilhelm von Pfaffenrath, zijn echtgenote Hendrica Cornelia van Duijnen (ca. 1798-1868) en een personeelslid.
Het echtpaar Von Pfaffenrath verhuisde op 30 september 1856 (Bevolking 1850-1859; deel 7525, wijk G, blad 438).
Verkocht
In 1856 werd Drift 5 uit de hand verkocht (Utrechtsche provinciale en stads-courant : algemeen advertentieblad, 30-07-1856, Delpher). Het huis werd in de advertentie omschreven als:
“Een HEERENHUIS, bevattende vijf Kamers met stookplaatsen en kasten, Zolder, ruime Keuken met best wel- en regenwater, Kelder en Kluizen aan het water uitkomende, waarvan 2/3 der koopsom, desverkiezende op Hypotheek kan gevestigd blijven. Te bevragen bij den eigenaar, Drift, wijk G No. 328.”
Johannes Lamaire
Vanaf december 1856 werd Drift 5 bewoond door J. Lamaire met zijn gezin. Lamaire was verzekeringsagent (Utrechtsche provinciale en stads-courant : algemeen advertentieblad, 29-12-1856, Delpher; Nieuw Amsterdamsch handels- en effectenblad, 15-10-1857, Delpher).
Het gezin Lamaire verhuisde in 1861 naar Boothstraat 19.
Johannes (Albert) Buijen van Weelderen
In 1878 verhuisde timmerman Johannes (Albert) Buijen van Weelderen van Janskerkhof 27-28 naar Drift G 328.
Albert van Buijen van Weelderen overleed in 1887, op 81-jarige leeftijd, wonende op Janskerkhof G 328 (BS Utrecht 1887 O, aktenr. 1429).
David Ragay jr.
In 1905 hield D. Ragay jr. kantoor op Drift 5 (Het nieuws van den dag : kleine courant, 25-05-1905, Delpher). Hij was een zoon van David Ragay, eigenaar van Drift 17.
In 1909 was ook J.G. Holsteyn op Drift 5 gevestigd (Het nieuws van den dag : kleine courant, 10-02-1909, Delpher).
In 1921 verhuisde J.S. Swierstra, adjunct-rijksveeteeltconsulent, naar Drift 5 (Leeuwarder courant, 20-08-1921, Delpher).
Drift 5 verkocht aan Gemeente Utrecht
Het perceel Drift 5 werd samen met het perceel Drift 7 in 1924 geveild en voor f. 70.000,- aan de gemeente Utrecht verkocht (Het Centrum, 19-03-1924, Delpher; De Gooi- en Eemlander, 03-04-1924, p. 3, Delpher).
De huizen werden afgebroken ten behoeve van een verbreding van de Nobelstraat, die een breedte van 18 meter kreeg (Het Vaderland : staat- en letterkundig nieuwsblad, 02-04-1924, Delpher).
Nieuw pand Drift 5 Utrecht
De gemeenteraad ging vervolgens akkoord met een voorstel van B&W om de percelen te verkopen aan een combinatie waarvoor architect P.J. Houtzagers uit De Bilt optrad (Nieuwe Rotterdamsche Courant, 13-12-1924, Delpher). Houtzagers bouwde het huidige pand Drift 5. Het adres Drift 7 bestaat niet meer.
Bronnen
- K. Schilder, Toe Boecop, een ook met Kampen verbonden geslacht, Kamper Almanak 1992 (pdf).
Gepubliceerd: 21-01-2016 door Caroline Pelser. Laatst geactualiseerd op 05-04-2022.