De optiek P.W. Hiele, die vanaf 1866 aan de Lange Jansstraat 27 Utrecht (tot 1890: Janskerkhof wijk G no. 247) gevestigd was, is in de jaren zestig, in verband met de verbreding van de Lange Jansstraat, onder de sloophamer terecht gekomen.
Het perceel Lange Jansstraat 27 Utrecht (oud) hoorde in de middeleeuwen, samen met Janskerkhof 1 en het huis tussen Janskerkhof 1 en Lange Jansstraat 27 (oud), tot claustraal erf XVII.
Hoek Janskerkhof
Hoewel het huis aan het einde van zijn bestaan een adres in de Lange Jansstraat had, is aan de wijknummering te zien dat het huis nog in de negentiende eeuw als onderdeel van het Janskerkhof werd beschouwd. De wijknummering maakte een lus vanaf de kosterij van de Janskerk (wijk G no. 245) en de Janskerk (wijk G no. 246), via Lange Jansstraat 27 (wijk G no. 247) en Lange Jansstraat 27bis (wijk G no. 248), naar Janskerkhof 1 (wijk G no. 249).
Jacob van Sypenesse
In 1647 kreeg Jacob van Sypenesse de helft in 1647 de eigendom van de helft van twee huizen en erven aan de zuidzijde van het Janskerkhof getransporteerd door Elisabeth van Lamsvelt, dochter van Aert van Lamsvelt en Cornelia de Beer. Het perceel strekte aan de oostkant tot het perceel van raadsheer Booth (Janskerkhof 2) en aan de westkant tot aan het perceel van de De Rode Leeuw. Ook Janskerkhof 1 behoorde dus tot het getransporteerde perceel.
In februari 1651 sloot Jacob van Sypenesse een overeenkomst met zijn buurman Willem Willemss Verhoeff, eigenaar van de Rode Leeuw, over de bevestiging van balken van het huis van Verhoeff aan het huis van Jacob van Sypenesse.
In 1657 transporteerde Aeltjen Gerrits de Reus de andere helft van de eigendom van de twee huizen aan het Janskerkhof (met als belending oostwaarts het huis van Cornelis Booth op Janskerkhof 2) aan Jacob van Sypenesse, advocaat bij het Hof van Utrecht, en zijn echtgenote Christine van der Burch.
Cornelis Lobe en Beertgen Vergeer
In 1663 transporteerden Jacob van Sypenesse en Christina van der Burch het huis op dit perceel aan de vleeshouwer Cornelis Lobe en zijn echtgenote Beertgen Vergeer. De belending westwaarts was timmerman Willem Willemss [Verhoeff]. De belending zuidwaarts was Elisabeth Copes (Lange Jansstraat 27bis). Oostwaarts lag het Janskerkhof, noordwaarts de St. Jansstraat.
Cornelis Lobe en Beertgen Vergeer waren in 1649 getrouwd. In 1652 (voogdijbenoeming) woonde het echtpaar Lobe in de Teylingstraet. In de Manuaal van het Dubbele huisgeld, 1678, staan onder de naam van Cornelis Lobe geen betalingen van huisgeld vermeld.
In 1679 gaf buurman Willem Willemss procuratie tot openbare verkoop van zijn huis De Rode Leeuw. Het huis werd gekocht door Hendrick Drever. In 1681 sloten Cornelis Lobi en buurman Hendrick Drever een akkoord over de verbouwing en het onderhoud van de afscheiding en ruimten tussen hun naast elkaar gelegen huizen.
Cornelis Lobi overleed op 12 augustus 1683.
In 1690 (verklaring) koos confituurbackker Van der Well, wonende in Amsterdam, domicilie bij Beertgen Vergeer, weduwe van Cornelis Lobe, die op de hoek van de Lange Jansstraat of omtrent het Janskerkhof woonde. Hendrick van Well was getrouwd met haar dochter Cornelia Lobe (-1726). In hetzelfde jaar maakte de weduwe Beertgen Vergeer, wonende aan het St Janskerckhoff, een codicil en een (nieuw) testament.
Adrianus van Wingaerden
In mei 1692 werd het huis uit de boedel Cornelis Lobe en Beertgen Vergeer getransporteerd aan de koopman Adrianus van Wingaerden.
Gerrit Kelfken
In 1700 verkocht Adrianus van Weyngaerden, die op de Oudegracht bij de Bezembrug woonde, het huis aan Gerrit Kelfken.
Beerent Birckenbergh
Kelfken, die op dat moment in Rotterdam woonde, verkocht het huis in 1717 aan Beernt Birckenbergh. Volgens de verkoopakte woonde Birckenbergh aan het Janskerkhof. Barent van Birkenberg was in 1701 getrouwd met Agnes van Ginkel (-1724).
In 1718 werd het huis door Birckenbergh belast met f 2500 ten behoeve van Barent van Bekum.
Anna Catharina Beernink en Jan van Loenen
In 1721 gaven Beerent Berkenburgh en Agnes van Ginkel procuratie aan Bernard van Beeckum om het huis te verkopen. Het huis werd verkocht aan Anna Catharina Beernink. Cornelis Beernink, proost en archidiaken van de St. Janskerk te Utrecht, stond borg voor haar.
Anna Catharina Beernink trouwde in 1722 met Jan van Loenen. In juli 1723 lieten zij hun zoon Hendrikus Johan dopen, wonende aan het Janskerkhof.
Anna Catharina Beernink overleed op 18 oktober 1725, wonende aan het St. Janskerkhof, op de hoek van de Lange St. Jansstraat. Ze werd begraven in de Buurkerk. Ze liet haar man na met onmondige kinderen.
In oktober 1725 sloot Jan van Loenen een akkoord over de nalatenschap van Anna Catharina Beernink met Barbara Henrietta Barnardina Beernink. Uit de akte blijkt dat Jan van Loenen een mutsenwinkel had.
In maart 1726 kocht Jan van Loenen zich uit de boedel, waarbij hij het huis behield.
Johannis Verschuur
Op 3 juni 1726 verkochten Jan van Loenen en zijn onmondige zoon Hendrik Johan van Loenen het huis aan Johannis Verschuur. Van de verkoop bestaan twee akten; de eerste akte van koop en verkoop, van 3 april 1726, werd met de tweede akte, van 3 juni 1726, teniet gedaan.
Johannes Verschuer was in 1724 getrouwd met Pieternella Huiting, weduwe van Huybert van Thiel. Hun dochter Catharina, gedoopt op 7 maart 1725, was geboren op het Oudkerkhof.
In 1736 sloten Johannes Verschuur en Catharina Sewel een overeenkomst, dat Petronella van Thiel, de stiefdochter van Verschuur, in de winkel van Sewel zou komen werken. Petronella heeft daar vermoedelijk tot 1744 gewerkt.
Petronella Clara Hutinck overleed in 1744, op het Janskerkhof op de hoek van de Lange Jansstraat. Zij werd begraven in de Jacobikerk.
Johannes Verschuur, weduwnaar van Petronella Clara Hueting, trouwde op 29 maart 1745, onder huwelijkse voorwaarden, met Margareta Indenhoven.
Op 10 augustus 1745 trouwde stiefdochter Petronella van Thiel, onder huwelijkse voorwaarden, met Gerardus van Thiel. Zij gingen wonen bij de Bakkersbrug (doop, 1746). Gerard van Thiel was apotheker.
Ten tijde van de Liberale gifte 1748 werd het huis (Fortuin, no. 159) bewoond door kleermaker Johannes Verschuur en zijn echtgenote Maria Indenhooven, een kind (Catharina) en een personeelslid (Anthonia van Rooijen).
Catharina Verschuur
Johannis Verschuur liet het huis na aan zijn dochter Catharina Verschuur.
Gerard van Thiel en Petronella van Thiel
In 1754 werd het huis door Jan de Visser Janzoon, echtgenoot van Catharina Verschuer, verkocht aan apotheker Gerard van Thiel.
In 1755 lieten Gerard van Thiel en Petronella van Thiel hun zonen Abraham en Johannes dopen, wonende aan het Janskerkhof. Ook hun zoon Gerardus werd blijkens zijn doopinschrijving in 1757 aan het Janskerkhof geboren.
Gerard van Thiel en Petronella van Thiel maakten in 1777, 1779 en 1782 een testament. Gerard van Thiel maakte in 1795 een testament.
Justus van Toorenenbergen
Op 26 maart 1799 verkocht Gerard van Thiel, mede namens zijn kinderen, het huis aan Justus van Toorenenbergen (Toornenberg; PHILIP CHRISTIAN POPP – 1799-1799 – 2695 – NL-UtHUA_34-4_2695_000224).
Justus van Toorenenbergen was in 1781 getrouwd met Sibilla Axman. Hij bezat sinds 1791 het buurhuis op Lange Jansstraat 27bis.
Op 7 juni 1799 verhuurde Justus van Toornenbergen het huis aan Gerardus van Thiel, voor een jaar ingaande op 1 mei 1799 (PHILIP CHRISTIAN POPP – 1799-1799 – 2695 – NL-UtHUA_34-4_2695_000398).
Tijdens de volkstelling van 1813 werd Sibilla Axman, weduwe van Justus van Toorenenbergen, op dit adres geregistreerd.
Sibilla Axman moet het huis voor 1830 hebben verkocht. Zij woonde hier nog wel ten tijde van de volkstelling van 1824, maar niet meer tijdens de volkstelling van 1830. Sibilla Axman was bij haar zoon Daniel van Toorenenbergen gaan wonen. Daniel van Toorenenbergen (1791-) staat in de OAT 1832 vermeld als eigenaar van perceel A774 (huis en erf) in de Voorstraat. Sibilla Axman (in BS O, aktenr. 1358: Arman) overleed in 1836 op Voorstraat wijk H no. 462 (tegenwoordig Voorstraat 24).
J. van Stokkum
Sibilla Axman verkocht het huis vermoedelijk aan J. van Stokkum. Van Stokkum staat in de OAT 1832 vermeld als eigenaar van perceel A1174 (huis en erf), met als beroep “oud roest”.
Van Stokkum verhuurde het huis. Zelf woonde hij in de Twijnstraat, waar hij perceel B1321 bezat (wijk B no. 257, na 1890: nr. 44; BS O 1820 aktenr. 739). Van Stokkum was ook eigenaar van perceel B1501.
Van Doorn & Groeneveld / Mouthaan & Blom
Tijdens de volkstelling van 1830 werden het echtpaar Jan van Doorn en Gosina Wilhelmina van Groeneveld en het echtpaar Jan Mouthaan en Elisabet Blom op Janskerkhof wijk G no. 247 geregistreerd (p. 242).
Wilhelmina van der Vliet
Tijdens de volkstelling van 1840 werden Wilhelmina (Willempje) van der Vliet (1783-1859), weduwe van Harmen Boer, en haar dienstmaagden Hendrika van Veen en Elisabeth Chaussé (1768-1853) op dit adres geregistreerd (p. 344). Zij staan ook vermeld in het Bevolkingsregister 1850-1859; deel 7524, wijk G, blad 334.
L. van Rooijen
In 1859 werd het huis Janskerkhof wijk G no. 247 te koop aangeboden (Utrechtsche provinciale en stads-courant, 03-10-1859, p. 3, Delpher) en werd de inboedel van het huis verkocht (Utrechtsche provinciale en stads-courant, 04-10-1859, p. 4, Delpher). Het huis werd geveild en verkocht voor f 5275,- aan L. van Rooijen (idem, 17-10-1859, p. 4, Delpher).
Weduwe Van Dijk
In februari 1862 werd het huis door de bewoonster, de weduwe Van Dijk, te huur aangeboden (idem, 22-02-1862, p. 4, Delpher).
In juni 1862 werd het huis, door sterfgeval, te huur aangeboden – per 15 juli of later te aanvaarden – door de Heer van Rooijen, Wittevrouwensingel No. 216 (Utrechtsche provinciale en stads-courant: algemeen advertentieblad, 19-06-1862, p. 3, Delpher).
Anna Elisabeth de Raadt
Vanaf 1 december 1862 werd het huis bewoond door Anna Elisabeth de Raadt (1814-1890), weduwe van Carl Georg Bernhard de Raadt, en twee dochters (Bevolking 1860-1879; deel 7579, wijk G, blad 565).
Optiek P.W. Hiele
Pieter Willem Hiele
In 1866 werd aangekondigd dat het huis, dat verhuurd werd aan mevrouw de Raadt, in het openbaar zou worden geveild (Utrechtsch provinciaal en stedelijk dagblad, 28-05-1866, p. 2, Delpher). De veiling van het huis op de hoek van het St. Janskerkhof en de St. Jansstraat wijk G no. 247 ging echter niet door, aangezien het huis al onderhands was verkocht (Utrechtsch provinciaal en stedelijk dagblad, 16-06-1866, p. 4, Delpher).
Het huis was gekocht door instrumentmaker P.W. Hiele (1829-1896), die zich hier in oktober 1866 vestigde (Utrechtsch provinciaal en stedelijk dagblad, 30-10-1866, p. 4, Delpher), na een verbouwing van de zijgevel (raam- en deurkozijnen werden verplaatst; HUA bouwdossier 4270-16-182). P.W. Hiele kwam van Sint Janskerkhof wijk G no. 324 (Korte Jansstraat 17 oud; afgebroken in 1905).
P.W. Hiele, Hofleverancier te Utrecht was instrumentenmaker voor onder meer opticiens en oogartsen. P.W. Hiele leverde brillen, toneelkijkers, barometers, en dergelijke. De firma P.W. Hiele had tevens een optiek in ‘s-Hertogenbosch.
In maart 1885 diende Hiele een bouwplan bij de gemeente Utrecht in voor het bouwen van een woning op het buurperceel, naar een ontwerp van de Utrechtse architect Dirk Kruijf.
Op 17 december 1885 overleed Clasina Johanna Altheer, echtgenote van Pieter Willem Hiele, op haar woonadres Lange Jansstraat G 247/8 (BS Utrecht 1885 O, aktenr. 2063).
In 1889 liet Hiele de voor- en zijgevel van Janskerkhof wijk G no. 247 verbouwen.
Janskerkhof wordt Lange Jansstraat
In 1890 werd het wijknummer G 247 omgenummerd tot Lange Jansstraat 27.
Op 25 augustus 1896 overleed Pieter Willem Hiele, weduwnaar van Clasina Johanna Altheer, wonende op Lange Jansstraat 27 Utrecht (BS Utrecht 1896 O, aktenr. 1271).
Jacobus Johannes Willem Hiele
De optiek werd voortgezet door zoon Jacobus Johannes Willem Hiele (1863-1937), die ook instrumentmaker was. Jacobus Johannes Willem Hiele trouwde in 1899 met Petronella Daniela Busch (1860-1928; BS Utrecht 1899 H, aktenr. 570). Hiele liet voor zijn schoonouders Boothstraat 3 bouwen.
Hiele en zijn echtgenote staan in het bevolkingsregister 1900-1910 op Lange Jansstraat 27 Utrecht vermeld. Ook woonden hier personeelsleden.
Het winkelpand komt voor in een film uit 1917 over de Jaarbeurs Utrecht, die op het Janskerkhof en het Vredenburg werd gehouden. Hieronder een fragment uit deze film. Het pand komt slechts enkele seconden in beeld:
Eerst komt het meest rechtse gedeelte van Janskerkhof 1 in beeld. Vervolgens zien we het woonhuis Lange Jansstraat 27bis. Daarna komt de optiek P.W. Hiele in beeld. Tot slot zien we een stukje van Janskerkhof 25.
Petronella Daniela Busch overleed in 1928 in de Ramstraat (BS Utrecht 1928 O, aktenr. 156).
Lange Jansstraat 27 gesloopt
De optiek P.W. Hiele was tot 1969 op Lange Jansstraat 27 gevestigd. Lange Jansstraat 27 werd in 1969 gesloopt ten behoeve van de verbreding van de Lange Jansstraat.
Gepubliceerd: 26-04-2016 door Caroline Pelser. Laatst geactualiseerd op 18-09-2024.