Het Centraal Museum Utrecht toont van 9 december 2015 t/m 13 maart 2016 schilderijen van de Utrechtse kunstenaar Pieter Christoffel Wonder. De tentoonstelling Een Utrechter in Londen legt het accent op zijn Londense periode, maar er zijn ook oudere werken te zien.
Het werk van de Utrechtse schilder Pieter Christoffel Wonder (1777-1852) wordt gerekend tot de Nederlandse Romantiek, een stroming die haar bloeitijd had rond 1830.
Het oeuvre van Pieter Christoffel Wonder omvat portretten, schilderijen met alledaagse taferelen en zogenaamde conversation pieces: groepsportretten waarop de afgebeelde figuren met elkaar in gesprek zijn. Een aantal van zijn werken heb ik verzameld op mijn Pinterest account.
De carrière van Pieter Christoffel Wonder
Pieter Christoffel Wonder is, samen met Jan Baptist Kobell – van wie een portret op de tentoonstelling hangt – de oprichter van een tekengezelschap (1807), dat vanaf 1814 de naam ‘Schilder- en Teekenkundig Genootschap Kunstliefde’ draagt. Kunstliefde bestaat nog steeds; het genootschap is tegenwoordig gevestigd in de Nobelstraat. Niet alleen professionele kunstenaars, maar ook enthousiaste amateurs, zijn lid van dit genootschap.
Via Kunstliefde kwam Pieter Christoffel Wonder in contact met vooraanstaande Utrechters, die uit liefhebberij lid waren. In opdracht maakte Wonder portretten van een aantal van hen.
P.C. Wonder, een Utrechter in Londen
De ontmoeting met de Engelsman Sir John Murray betekende voor Wonder een belangrijk keerpunt in zijn leven. Murray reisde door Nederland om kunstcollecties te zien, en was zo onder de indruk van de schilderijen van Pieter Christoffel Wonder, dat hij hem uitnodigde om naar Londen te komen. Wonder nam de uitnodiging aan en verbleef er acht jaar.
In zijn Londense periode schilderde Pieter Christoffel Wonder, in opdracht van Sir John Murray, een aantal schilderijen die tot zijn mooiste werk worden gerekend. Ook schilderde hij daar zijn bekende werk ‘Het trappenhuis van de Londense woning van de schilder’ (1828), die tot de collectie van het Centraal Museum behoort. Pieter Christoffel Wonder woonde toen hij zijn trappenhuis schilderde op 35 Great Marlborough Street.
De tentoonstelling in het Centraal Museum
In de tentoonstelling Een Utrechter in Londen in het Centraal Museum zijn de schilderijen te bewonderen die Pieter Christoffel Wonder in opdracht van Murray maakte. Veel van deze werken komen uit particuliere collecties.
Het hoogtepunt van de tentoonstelling wordt gevormd door het in 1830, in opdracht van Murray, geschilderde werk Kunstliefhebbers en Mecenassen.
Naast werken uit zijn Londense periode, zijn ook oudere werken van P.C. Wonder, zoals De Tijd (1810) uit de collectie van het Rijksmuseum Amsterdam, te zien.
Tussen de tentoongestelde portretten bevinden zich bekende gezichten, zoals dat van Cornelia Anna (Keetje) van Westrenen, geschilderd in haar sterfjaar 1839. Cornelia Anna van Westrenen was, samen met haar echtgenoot Willem Hendrik de Beaufort, in het begin van de negentiende eeuw eigenaar van Janskerkhof 19.
Het burgemeestersechtpaar Van Asch van Wijck-Hasselaer woonde in het begin van de negentiende eeuw op Janskerkhof 22.
Ook hangen de portretten van Johanna Henriëtta Anthonia Strick van Linschoten en Geertruida Margaretha Craevanger – de moeders van Jacob Constantijn Martens van Sevenhoven en Susanna Jacoba Martens – in de tentoonstelling. Jacob Constantijn Martens van Sevenhoven en Susanna Jacoba Martens waren in de negentiende eeuw eigenaar van Janskerkhof 16. Jacob Constantijn Martens van Sevenhoven (1793-1861) had het huis van zijn tante geërfd.
Meubelen en kostuums
De periode waarin Pieter Christoffel Wonder leefde, wordt tot leven gebracht door de aanwezigheid van meubelen en kostuums uit de periode 1800-1850. Deze objecten komen uit de collectie van het Centraal Museum Utrecht.
Een van de getoonde objecten is een canapé, uit circa 1840, die eigendom is geweest van de eigenaar van het, in 1878 afgebroken, huis op de hoek van de Drift en de Zonstraat (wijk G no. 239).
De canapé is geborduurd door Caroline Jacqueline de Pesters (1807-1891), echtgenote van Hendrik Wolter van Hengst. In de middelste rugleuning bevinden zich de wapens van de families Van Hengst en De Pesters. Of de canapé op Drift G 239 heeft gestaan is twijfelachtig. Het echtpaar woonde in de Muntstraat.
Boek bij de tentoonstelling
Bij de tentoonstelling is een rijk gevuld en mooi uitgevoerd boek over P.C. Wonder verschenen.
Wel maak ik van de gelegenheid gebruik om op een onjuistheid te wijzen. Op p. 88 worden diverse geportretteerden opgesomd. Over de familie Van Boetzelaer-Both Hendriksen wordt opgemerkt dat zij op Janskerkhof 13 woonden. Dat moet een vergissing zijn. Elisabeth Charlotta Petronella Van Boetzelaer-Both Hendriksen (1809-1880) erfde buitenplaats Sandwijck (ten zuiden van De Bilt) van haar vader. In 1854 kocht het echtpaar Van Boetzelaer-Both Hendriksen Boothstraat 6, dat zij verhuurden aan Nicolaas Beets. Janskerkhof 13 werd geërfd door Herman Roijaards, de oudste zoon van haar zuster Hendrika Johanna Both Hendriksen.
De tentoonstelling Een Utrechter in Londen – P.C. Wonder, romantisch schilder in het Centraal Museum Utrecht is een aanrader!
Een Utrechter in Londen – P.C. Wonder, romantisch schilder (1777-1852), 19 december 2015 t/m 13 maart 2016 in Centraal Museum, Utrecht
Gepubliceerd: 04-01-2016 door Caroline Pelser. Laatst geactualiseerd op 17-09-2023.
