Portret 1e bibliothecaris Cornelis Booth uit eregalerij UB Uithof verdwenen #studentengrap #Boothstraat #vermist
— University Library (@UniUtrechtLib) 30 augustus 2012
Portret Cornelis Booth vermist
Sinds augustus 2012 wordt vermist: het portret van Cornelis Booth.
Het portret van Cornelis Booth (1605-1678), de eerste bibliothecaris van de Universiteitsbibliotheek Utrecht, hing in de hal van de universiteitsbibliotheek in de Uithof, te midden van zijn opvolgers. Gelukkig gaat het niet om het originele schilderij, maar om een afdruk van een foto daarvan.
Het originele portret bevindt zich in de collectie van het Centraal Museum Utrecht (inv.nr. 2293). Blijkens een opschrift op de achterzijde van het schilderij is het portret geschilderd in 1650. Cornelis Booth was toen 45 jaar oud en woonde op Janskerkhof 2.
Op het schilderij is Cornelis Booth, zo blijkt uit de notitie op het papier in zijn hand, afgebeeld op 21-jarige leeftijd. Vermoedelijk is het portret geschilderd naar een ouder schilderij.
Tentoonstelling 1857
Tegenwoordig is dit het enige bekende schilderij van Cornelis Booth, maar er moet nog een portret zijn (geweest).
In 1857 vond in Utrecht een grote tentoonstelling van oudheden en “merkwaardigheden” plaats in het Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen aan de Mariaplaats (tegenwoordig het gebouw van het conservatorium). De tentoonstelling was samengesteld uit voorwerpen die door diverse instellingen en burgers waren ingezonden.
In de begeleidende catalogus wordt als een van de catalogusnummers genoemd “Het portret van Booth, Burgemeester van Utrecht, en van zijne huisvrouw” (p. 45). De inzender was Van der Kellen.
Vermoedelijk was de inzender David van der Kellen (1808-1879), stempelsnijder bij de Rijksmunt, of diens zoon David van der Kellen jr. (1827-1895). David van der Kellen jr. was kunstschilder en in 1858 mede-oprichter en de eerste conservator van het Oudheidkundig Genootschap te Amsterdam. Johan Philip van der Kellen (1831-1906), graveur bij de Rijksmunt, zal het niet zijn geweest. Hij komt ook in de tentoonstellingscatalogus voor, maar wordt nader aangeduid met de initiaal Ph. (zie o.m. op p. 13 en 18).
Testament Alidt Booth
Er zijn uit het testament (1692) van zijn dochter Alidt Booth (1630-1694) portretten bekend van Cornelis Booth en zijn eerste echtgenote Amelia van Oort, geschilderd door Paulus Moreelse (1571-1638). De schilderijen moeten zijn vervaardigd tussen 1629 en 1637. Alidt Booth liet de portretten na aan haar zoon Gerbrand de Beer, die in 1712 overleed, wonende op Drift 17. Na zijn dood zijn de portretten mogelijk bij zijn erfgenamen terechtgekomen.
De huidige verblijfplaats van de schilderijen is onbekend; deze schilderijen van Paulus Moreelse worden zonder beschrijving vermeld in de databank van het Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie. Zou Van der Kellen deze portretten hebben ingezonden? Cornelis Booth was van 1656 tot 1658 burgemeester van Utrecht. Booth zou daarom ook kunnen zijn afgebeeld met zijn tweede echtgenote Digna van Wyckersloot. Een dergelijk portret is echter niet bekend bij het Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie.
Tot slot
Aan het haakje in de hal van de Universiteitsbibliotheek Utrecht in de Uithof hangt zeven maanden na de diefstal nog geen vervangende afdruk. Ik hoop dat die er snel zal komen; in de eregalerij mag een portret van de eerste bibliothecaris niet ontbreken. Maar dit schilderij toont een nog jonge Cornelis Booth. Mogelijk is het portret geschilderd ter gelegenheid van zijn afstuderen aan de Universiteit Leiden. Op het schilderij van Paulus Moreelse is Cornelis Booth mogelijk tien jaar ouder. Ik zou dat portret van Booth en dat van zijn vrouw graag eens zien. Als de schilderijen op de tentoonstelling van 1857 hebben gehangen, dan zijn ze vast ook nu nog in particulier bezit. Maar zou de huidige eigenaar nog wel weten dat de afgebeelde personen Cornelis Booth en Amelia van Oort zijn?
Update 26-9-2014: (een nieuwe versie van) het portret van Cornelis Booth hangt weer in de eregalerij van de Universiteitsbibliotheek Utrecht.
Update 21-03-2018: de zoektocht naar het schilderij door Moreelse is weer een stapje verder.
Bronnen
- Catalogus der tentoonstelling van voor Nederland belangrijke oudheden en merkwaardigheden in de stad en provincie Utrecht voorhanden, gehouden van wege het Provinciaal Utrecht Genootschap voor Kunst en Wetenschappen in de maanden Junij en Julij 1857, te Utrecht, in het Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen, 1857 (Google books).
- Waar is Cornelis Booth?, DUB, 5 september 2012.
Gepubliceerd: 03-04-2013 door Caroline Pelser. Laatst geactualiseerd op 16-12-2023.
