Al zeven eeuwen is de Domtoren de trots van de Utrechters. Voor anderen is hij het symbool van de stad. Maar waarom werd die toren eigenlijk gebouwd? En hoe ging dat in zijn werk? Een grote overzichtstentoonstelling in het Centraal Museum in Utrecht vertelt de wonderbaarlijke geschiedenis van de Domtoren, van de middeleeuwen tot nu.
“Al tijdens de bouw in veertiende eeuw was de Domtoren een duidelijk oriëntatiepunt. Dat is nu nog steeds zo,” aldus Edwin Jacobs, directeur Centraal Museum. “Met deze expositie brengen we de wereld van Utrecht dichtbij de mensen. We laten op een bijzondere manier zien waar de Utrechtse toren in al die eeuwen voor stond, en hoe dat doorklinkt in het heden.”
De Domtoren werd in de middeleeuwen gebouwd als landmark. Ondanks branden, natuurrampen, waaronder de zomerstorm van 1674, en al dan niet geslaagde restauraties is dat nog steeds zo.
Isaac Ouwater
Vanaf het Janskerkhof is de Domtoren vanzelfsprekend ook te zien. De Domtoren torent uit boven het dak van het gebouw van de HKU.
De Domkerk is zelfs tweemaal te zien op het Janskerkhof, want aan de zijkant van de voormalige hoofdwacht hangt een tegeltableau van het schilderij Het Janskerkhof van Isaac Ouwater, waarop de Domtoren boven het dak van het woonhuis van de familie Van Hengst uittorent.
Het schilderij van Isaac Ouwater, dat ook eigendom is van het Centraal Museum, hangt echter niet in de tentoonstelling Trots van de Stad. Loop dus even door naar de tentoonstelling De Wereld van Utrecht om ook dit schilderij met Domtoren te bekijken.
Utrechtse collecties
De objecten in de tentoonstelling Trots van de Stad. De Utrechtse Domtoren komen blijkens het persbericht van het Centraal Museum uit binnen- en buitenland, maar vooral ook uit Utrechtse collecties: het Centraal Museum, Het Utrechts Archief, de Universiteitsbibliotheek Utrecht, Museum Catharijneconvent en de afdeling Erfgoed van de gemeente Utrecht.
Speciale vermelding verdient de grote 3D-animatie die Daan Claessen voor de Gemeente Utrecht heeft gemaakt. Bij binnenkomst van de tentoonstelling staat de bezoeker in een keer in het Utrecht van 1441, waar het werk aan de Domkerk al generaties bezig is. De animatie toont een etmaal in de stad Utrecht. Let vooral op de stand van de zon, de rokende schoorstenen en de geluiden van de stad.
Voor het eerst ook is het schilderij Gezicht op de stad Utrecht van Herman Saftleven uit omstreeks 1664 in Utrecht te zien, dat een bruikleen is van de Gemäldegalerie Alte Meister, Staatliche Kunstsammlungen Dresden.
Te zien en te doen
Met bijzondere schilderijen, tekeningen, middeleeuwse gereedschappen en 3D-animaties wordt in deze tentoonstelling getoond wat de Domtoren in de loop der eeuwen heeft meegemaakt.
- In een speciaal voor de tentoonstelling gemaakte ’time lapse’ ontdek je binnen enkele minuten hoe de torenbouw in zijn werk ging en hoeveel werklieden en materialen daarvoor nodig waren.
- Samen met het KNMI is uitgezocht hoe het mogelijk is dat de Domtoren als een van de weinige grote Utrechtse gebouwen het immense noodweer van 1 augustus 1674 heeft doorstaan. Er is een reconstructie van de neerslagradar van 1 augustus 1674 gemaakt.
- In de tentoonstellingswerkplaats, ontwikkeld in samenwerking met SETUP, kunnen onder meer met een 3D-printer-pen zelf miniatuur Domtorentjes worden gemaakt en kan men meebouwen aan een grote maquette van de Domtoren en Domkerk.
- Je kunt ook stemmen op de muzieknummers die stadsbeiaardier Malgosia Fiebig tijdens het slotweekend op het carillon van de Domtoren zal spelen.
Praktische informatie
De tentoonstelling Trots van de Stad. De Utrechtse Domtoren is van 25 juni t/m 2 oktober 2016 te zien in ‘De Stallen’, de 1000 m² grote expositieruimte van het Centraal Museum Utrecht. Je komt in deze ruimte via de refter en de glazen brug. De toegang is gratis met museumjaarkaart.
Trots van de Stad. De Utrechtse Domtoren is een samenwerking tussen het Centraal Museum en Erfgoed van de gemeente Utrecht. Het inhoudelijke tentoonstellingsconcept is bedacht door museumconservator stadsgeschiedenis Renger de Bruin en René de Kam, coördinator publieksbereik Erfgoed en een van de auteurs van het boek ‘De Utrechtse Domtoren. Trots van de stad.’ (2014). De vormgeving van de tentoonstelling wordt verzorgd door DeVrijerVanDongen
Bronnen
- Persbericht Centraal Museum, Utrecht, 14 juni 2016.
- ‘De Utrechtse Domtoren. Trots van de stad’ (2014), geschreven door René de Kam en Frans Kipp, met medewerking van Daan Claessen.
Gepubliceerd: 14-06-2016 door Caroline Pelser. Laatst geactualiseerd op 28-01-2023.
